Proffessor Hamidov Hojiakbar Hamidovich Ernazarov Shermuxammat Eshbekovich Raxmonov Bahodir Mirzaevich
Download 4.88 Mb. Pdf ko'rish
|
O`zbekiston tarixi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Mas’udbek
|
Mahmud Tarobiy qo`zg’oloni. Mo`g’ullar va mahalliy mulkdorlar zulmiga
qarshi qo`zg’olon 1238 yil Buxoroning Tarob qishlog’ida bo`ldi. Qo`zg’olonga g’alvir yasovchi hunarmand Mahmud boshchilik qildi. Mahmud Tarobiyning yaqin safdoshi Shamsuddin Mahbubiy edi. Mahmud Torobiy o`z tarafdorlari bilan Buxoroga kirgach shahar ichidagi Robiya saroyini qarorgoh qildi. Mahmud 108 Buxoroning sadrlari, badavlat a’yonlari, yirik er egalarini chaqirib, o`zini Buxoro va atrof viloyatlarning xalifasi, ya’ni hukmdori deb rasmiy ravishda e’lon qilishga majbur etadi. Shamsuddin Mahbubiy sadr deb e’lon qilinadi. Mahmud Buxoroda o`z hukmronligini o`rnatgach mahalliy amaldorlar Buxorodan qochib ketib Mahmud Yalavoch yordamida Karmana yaqinida kuch to`playdi va Buxoroga yurish qiladi. Jangda mo`g’ullar engilib Karmana tomonga qochadi. Mahmud Torobiy va Shamsuddin Mahbubiy ham bu jangda shahid bo`lgach, Torobiyning ukalari Muhammad va Alini boshliq qilib saylaydilar. Bir hafta o`tmay yana mo`g’ullar qilgan hujumda qo`zg’olonchilar tor-mor qilinadi. Mahmud Torobiyning ikki ukasi halok bo`ladi, mo`g’ullar yana Buxoroni bosib oladi. Chig’atoy soliqlarni tartibga solish islohatida 1238 yil Mahmud Yalavochni noiblikdan chetlatdi, o`rniga Maxmud Yalavochning o`g’li Mas’udbek tayinlandi. Ulug’ xoqon O`qtoy Yalavochni Pekin shahriga hokim etib tayinladi. Ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayotning jonlanishi Ulug’ xoqon farmoni. XIII asr o`rtalarida Chig’atoy ulusining mo`g’ul amaldorlari doirasida o`troqlikka ko`chish, shahar hayotiga yaqinlashish, mahalliy o`troq aholining boy madaniyatidan foydalanish jarayoni kuchayadi. Mo`g’ulistonning ulug’ hoqoni Munke soliq va hashar ishlarini tartibga solish to`g’risida maxsus farmon - yorliq chiqaradi. Yomlar bo`ylab pochta xizmati uchun ajratilgan otlar soni belgilanib, aholidan ortiqcha ot talab qilish man etiladi. Elchilarga qo`llarida bevosita topshiriqlari bo`lmasa shahar yoki qishloqlarga kirmasligi, aholidan belgilanganidan ortiqcha em-xashak va oziq-ovqat olmasligi uqtiriladi. Shu tariqa aholi hisobsiz to`lovlardan ozod bo`ladi. Yomlar – yo`l bekatlari. Choparlar, yo`lovchilar ot almashtiradigan joy. Yomda doimo otlar ulovga tayyor turgan. Mas’udbek pul islohotini 1271 yil amalga oshirgan. Bu Movarounnahrda shahar hayoti, hunarmandchilik, savdo va pul munosabatlari tiklanishida muhim 109 ahamiyatga ega bo`ladi. Mas’udbek Movarounnahrning 16 ta shahar va viloyatlarida: Samarqand, Buxoro, Taroz, O`tror, Xo`jandda bir xil vazn va yuqori qiymatli sof kumush tangalar zarb ettirib, muomalaga chiqaradi. Download 4.88 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|