Qurbonov f. A. Tarmoq mashinalari puxtaligi

Legirlangan po„lat – odatdagi aralashmalar (uglerod, kremniy, marganets, 
oltingugurt, fosfor) dan tashqari, legirlovchi elementlar (kremniy, marganets) 

---

212 
odatdagidan ko‗ra ko‗proq qo‗shiladigan po‗lat. Legirlovchi elementlar, odatda, 
erigan holatdagi po‗latga ferroqotishmalar yoki ligoturalar ko‗rinishida kiritiladi. 
Legirlash (nemischa legieren – eritmoq, lotincha ligo – bog‗layman, 
biriktiraman) – metal qotishmalar tarkibiga ularning tuzilishini o‗zgartirish, ularga 
muayyan fizik, kimyoviy yoki mexanik xossalar berish uchun legirlovchi 
elementlar kiritish. Legirlovchi qo‗shimchalar, odatda, erigan metalga qo‗shiladi. 
Mashina – energiya, materiallar va axborotni o‗zgartirishda harakat 
bajaruvchi mexanik qurilma. 
Maxovik, zalvor massa – zalvor gardishli g‗ildirak. Notekis yuklanishli 
mashina valining bir tekisda aylanishini ta‘minlash uchun o‗rnatiladi. Asosiy vali 
notekis aylantirish momentiga ega bo‗lgan porshenli yuritmalar, kompressorlar, 
nasoslar va boshqa mashinalarida mexanik energiyani to‗plovchi vosita sifatida 
ishlatiladi. Maxovik yuritma validagi yuklanishni tekislaydi, kichikroq quvvatdagi 
yuritmadan foydalanishga imkon beradi. 
Mashinaning texnologikligi – qisqa muddatlarda, eng kam mehnat va 
material sarflab, ishlab chiqarishning belgilangan shartlarida mashinani ishlab 
chiqarish imkonini beruvchi konstruktiv xossalari. 
Mexanizm – bir yoki bir necha qattiq jism (zveno) harakatini boshqa qattiq 
jismlarning talab etiladigan harakatiga aylantirib beruvchi jismlar tizimi. Tuzilish-
konstruktiv alomatlariga ko‗ra mexanizmning sharnirli (richagli), kulachokli, tishli, 
ponasimon, vintli, egiluvchan zvenoli, gidravlik, pnevmatik va boshqa xillari 
mavjud. Mexanizmlar bir yoki bir necha erkinlik darajasiga ega bo‗lishi mumkin.