Referat mavzulari ro’yxati

Bitumli bog‘lovchi moddalar 
1 Bitumlar tarkibi va tuzilishi 
Bitumning elementar tarkibi quyidagicha: uglerod 70-80%, vodorod 1015%, 
oltingugurt 2-9%, kislorod 1-5%, azot 0-2%. Bitum tarkibida bu elementlar 
uglevodorod radikallari va ularni oltingugurt, kislorod va azotli birikmalari 
ko‘rinishida bo‘ladi.
Bitum tarkibi asfaltenlardan (qattiq jinslar), smolalar va moylardan iborat bo‘lib, 
bitumning barcha xossa va xususiyatlarini belgilaydi.
Asfaltenlar
yuqori
molekulali
uglevodorodlar
va
ularning
hosilalaridan iborat bo‘lgan, molekulyar massasi 1000-5000, zichligi 1 g sm
3
yuqori moddalardir. Asfaltenlar tarkibida karbenlar va moylarda va organik 
erituvchilarda erimaydigan karboidlar bo‘ladi. Bitumning qattiq qismini 
uglevodorodlar-parafinlar ham tashkil etishi mumkin.
Smolalar molekulyar massasi 500-1000, zichligi 1 g sm
3
atrofida bo‘lgan to‘q jigar 
rangli amorf moddalardir.
Moylar molekulyar massasi 100-500, zichligi 1 g sm
3
gacha bo‘lgan 
uglevodorodlardan iborat moddalardir.
Bitum tarkibi jixatidan kolloid sistema bo‘lib, asfaltenlar, smolalar va moylarda 
dispersiya holatida bo‘ladi. Bitum tarkibida asfaltenlar (18-20 mkm) yadrolar hosil 
qiladi, atrofida esa smolalar va moylardan qobiqlar joylashgan.
Bitum tarkibida asfaltenlar ko‘p qismni tashkil etsa, uning qattiqligi, yumshash 
harorati va mo‘rtligi yuqori bo‘ladi.
Bitum tarkibida moylar va smolalar ko‘p qismni tashkil qilsa, aksincha bitum 
yumshoq va tez eruvchan bo‘ladi. Moylar va smolalarning molekulyar massasi past 
bo‘lsa, bitumning plastikligi yuqori bo‘ladi.
Bitum tarkibida parafin miqdorining 5% ortishi past haroratlarda mo‘rtligini 
ko‘paytiradi.
Bitumdan qurilish materiallari olishda quyidagi usullar bilan ishlov beriladi: 140-
170
0
S qizdirilib smolalar yumshatiladi va moylarda yaxshi erishi ta’minlanadi; 
bitumlar yashil neft moyi, lakoyl, texnik kerosin va boshqa organik erituvchilarda 
eritiladi va sovuq holdagi mahsulotlar tayyorlash imkoniyati yaratiladi; bitum maxsus 
emulgatorlar vositasida bitum emulsiyalari va pastalariga aylantiriladi va 
kompozitsion materiallar tayyorlashda ishlatiladi.