139
QOʻSHMA SIFATLAR
Ikki va undan ortiq asosdan
tarkib topgan sifatlar qo„shma sifat hisoblanadi.
Qo‗shma sifatlar, asosan, qo‗shib yoziladi. Masalan:
kamquvvat, sheryurak,
bodomqovoq.
8-misol.
Erksevar, ochko‗z, kulrang, mehmondo‗st, devqomat, sheryurak.
9-misol. Qoʻshma sifatlarning tagiga chizilgan.
1. Hulkarning och jigarrang yonoqlarida ajib bir qizillik o‗ynaydi.
(P. Qodirov)
2. Markaziy Osiyoning erksevar, mard va jasur xalqi dushmanga qarshi mardonavor
kurashdi.
(B. Ahmedov) 3. Milliy mafkuramizda milliylik umumbashariy g‗oyalar
bilan uyg‗unlashib ketgan.
(S. Olimov) 4. Orzu millatga hayotbaxsh ruh bag‗ishlaydi.
(Rahmon Qo„chqor) 5. Ona yerning xushbo‗y tafti mast qiladi kishini.
(E. Oxunova)
6. U otasi Muzaffar Farmonovning batamom aksi:
dadasi yum-yumaloq, baqaloq
bo‗lsa, bu xushqad, xushsurat.
(O. Yoqubov)
Har kun, har doim kabi qoʻshma ravishlardan
-gi qoʻshimchasini qoʻshish
orqali yasalgan
har kungi, har doimgi kabi qoʻshma sifatlar ajratib yoziladi.
JUFT SIFATLAR
O‗zaro yaqin yoki zid ma‘noli ikki asosning juft kelishidan hosil bo‗lgan sifat
juft sifat hisoblanadi. Juft sifat qismlari chiziqcha bilan yoziladi.
Juft
sifat qismlari -u, -yu vositasida bog‗lansa, ular ajratib yoziladi:
yakka-yu
yagona.
10-misol.
Qing‗ir-qiyshiq, g‗adir-budur, egri-bugri, katta-kichik, eski-tuski, arzon-garov,
o‗ydim-chuqur, alg‗ov-dalg‗ov, yakkam-dukkam, past-baland, yaxshi-yomon.
11-misol. Juft sifatlarning tagiga chizilgan.
1. Shoshilish, yengil-yelpi ishlarga havas, jahldorlik – nodonlar ishi. 2. Goho-
goho keladigan uzuq-yuluq xabarlardan boshqa aloqa yo‗q.
(O. Yoqubov) 3.
Sehrli
qalPoq axtarib eski-tuski kiyim-boshlar tashlanadigan burchak-surchaklarni tintuv
qilib yurgan edim. (X. To‗xtaboyev) 4. Mayda-chuyda narsalar tugilgan ro‗molni
ko‗tarib qorovulxonaga kirdi.
(N. Yoqubov) 5. Mahallaning
qora-qura bolalari
shoxdan shoxga tirmashadi.
(O„. Hoshimov)
Do'stlaringiz bilan baham: