Samarqand davlat universiteti a. B. Pardayev, S. A. Qurbonov

shunisi ma‟lum boʻldiki, aybnoma uydirma emas.
2. Kimki taqdirga tan bersa, hayot toʻlqinida gʻarq boʻlib ketadi. – Kimki 
taqdirga tan bersa, u hayot toʻlqinida gʻarq boʻlib ketadi.
 
3. Kimki tinch yashashni istasa, pastkash odam bilan hech qachon 
do„stlashmaydi. – Kimki tinch yashashni istasa, u pastkash odam bilan hech qachon 
do„stlashmaydi. 
HOL ERGASH GAPLI QO„SHMA GAPLAR 
 
Bosh gap tarkibida hol vazifasida qoʻllangan koʻrsatish olmoshining ma‘nosini 
izohlab keluvchi yoki bosh gap orqali ifodalangan mazmunning sababi, maqsadi, 
sharti, payti, holati, miqdor-darajasi kabilarni bildirgan ergash gaplarga hol ergash 
gap deyiladi.
Hol ergash gap bosh gapga nisbiy soʻzlar (qayerda – oʻsha yerda, qachon – 
shu payt) shart mayli shakli, sabab, maqsad, shart, oʻxshatish-qiyoslash 
bogʻlovchilari, koʻmakchili qurilmalar, deb soʻzi yordamida bogʻlanadi. 
Ergash gapni bosh gap tarkibida hol vazifasida qoʻllangan koʻrsatish 
olmoshining oʻrniga qoʻyish yoki tegishli gap boʻlagiga aylantirish orqali sodda 
gapni yuzaga keltirish mumkin boʻladi. 

---

276 
10-misol. Bosh gap tarkibida hol vazifasida qoʻllangan olmosh ajratib 
koʻrsatilgan. 
1. Hali Onaxonning bilmaganlari shu darajada koʻp ediki, soʻrab oxiriga 
yetolmasday koʻrindi. 2. Oqsoqol qayerda boʻlsa, oʻsha joyda ish bir tartibda 
borardi. 3. Bu yil hosil yaxshi boʻlmadi, chunki yomgʻir yogʻmadi. 4. Darsga 
kechikib keldik, shuning uchun oʻqituvchidan tanbeh eshitdik. 5. Kasalini yashirsang, 
isitmasi oshkor qiladi. (Maqol) 6. Ukalarim bezovta bo‗lmasin deb, To‗ng‗ich botir 
to‗qayning bir chekkasiga qochdi. («Uch og‗a-ini botirlar» ertagidan) 7. Qog‗ozga 
tushirilmagan ilm unutilib ketadi, shuning uchun bilganlaringni kelgusi avlodlarga 
yozib qoldirishga harakat qil. 8. Shunday yashaylikki, hamma havas qilsin.