Samarqand davlat universiteti a. B. Pardayev, S. A. Qurbonov

OLMOSHLARNING TUZILISHIGA KO„RA TURLARI. 
SODDA OLMOSHLAR 
Olmoshlar tuzilishiga ko‗ra sodda, qo‗shma, juft va takroriy bo‗ladi. 
Faqat bir asosdan iborat bo‗lgan olmoshlar sodda olmoshlar hisoblanadi. 
Kim?, nima?, hamma, barcha singari tub olmoshlar, kimdir, qaysidir, allakim, 
allaqanday singari yasama olmoshlar sodda olmoshlardir. 
Boʻlishsizlik olmoshlaridan tashqari olmoshning barcha ma‘no turlari tarkibida 
sodda olmoshlar mavjud. 
QOʻSHMA OLMOSHLAR 
Ikki asosdan tashkil topgan olmoshlar qo‗shma olmoshlar hisoblanadi. 
Qo‗shma olmosh 
qismlari ajratib yoziladi: hech kim, hech qachon, har bir, har kim, mana shu, ana 
o„sha.
Qoʻshma olmoshlar boshqa turkumlardan farqli ravishda yasama soʻz 
sanalmaydi. 
Boʻlishsizlik olmoshlarining barchasi qoʻshma olmoshlardir. 
Qoʻshma olmoshlar 
№ 
Ma‟no turi 
Olmoshlar 
1 
Koʻrsatish 
olmoshlari 
mana shu, mana bu, mana oʻsha, ana bu, ana shu, ana 
oʻsha
2 
Belgilash olmoshlari har kim, har nima, har qaysi, har qancha, har bir, har narsa 
3 
Boʻlishsizlik 
olmoshlari 
hech kim, hech nima, hech narsa, hech qaysi, hech bir, 
hech qanaqa 

---

164 
4 
Gumon olmoshlari 
bir kishi, bir nima, bir narsa 
JUFT OLMOSHLAR 
Bir-biriga mazmunan yaqin bo‗lgan olmoshlarning birikuvidan hosil bo‗lgan 
olmoshlar juft olmoshlar sanaladi: sen-men, u-bu, siz-biz. 
Juft olmoshlar 
№ 
Ma‟no turi 
Olmoshlar 
1 
Kishilik olmoshlari 
Sen-u men, siz-u biz 
2 
Koʻrsatish olmoshlari 
u-bu, ul-bul 
TAKRORIY OLMOSHLAR 
Bir olmoshning aynan takrorlanishidan hosil bo‗lgan olmoshlar takroriy 
olmoshlar hisoblanadi: shu-shu, nima-nima, kim-kim va hokazo. 
Juft va takroriy olmoshlar qismlari chiziqcha bilan yoziladi. 
Olmoshlar boshqa so‗zlarning yasalishiga asos bo‗lishi mumkin. 
O„zboshimcha, o„zbilarmon, manman kabilar sifat, o„zidan ketmoq, o„ziga kelmoq 
iboralar sanaladi.