Shodieva melixolning genomika fanidan tayyorlagan

Natriy ishqori va natriy gidrokarbonat bilan turg‘unlashtirish. Bu 
stabilizatorlar yordamida kuchsiz kislota va kuchli asosdan tashkil topgan 
tuzlarning 
in‘eksion eritmalarini turg‗unlashtirish 
maqsadga 
muvofiq. 
Sol. Acidi nicotinici 1% pro inectionibus (1 ml). Eritmaning muhiti nordon 
bo‗lganligi uchun 1 l eritmaga 7 g natriy gidrokarbonat qo‗shish bilan pH muhiti 
5,0-7,0 
ga 
keltiriladi. 
Sol. Coffeini-natrii benzoates 10 aut 20% pro inectionibus (1 ml). 1 l eritmaga 4 ml 
0,1 mol/l li natriy ishqori qo‗shish bilan pH muhiti 6,8-8,5 ga keltirilib 
turg‗unlashtiriladi. 
Sol. Natrii Tiosulfatis 30% pro inectionibus (5, 10 va 50 ml). 1 l eritmaga 20 g 
natriy gidrokarbonat qo‗shish bilan pH muhiti 7,8-8,4 ga keltirilib, 
turg‗unlashtiriladi. 

---

Molekulyar genetikaning eng asosiy yutuqlari 
Genetika sohasida eng muhim voqealardan biri F.Senger tomonidan bir zanjirli 
halqasimon φX174 fagining genomini sekvenrlanishi hisoblanadi, bu kashfiyoyi 
uchun olim 1980 yilda Nobel mukofotiga sazovor bo‗lgan. Ushbu kashfiyot 
molekulyar genetika sohasida yangi era- genomika erasining rivojlanishiga turtki 
bo‗ldi. O‗tgan asrning 80 yillaridan so‗ng, turli xil organizmar genomini, 
bakteriyalar, zamburug‗lar, o‗simliklar, hasharotlar, sut emizuvchilar va inson 
genomini sekvenirlash bo‗yicha birinchi Halqaro dasturlar faoliyat ko‗rsatishdi. 
[5] Hozirgi kunda bu sohaning rivojlanishi o‗z navbatida bioinformatika 
yonalishining rivojlanishiga olib keldi- ya‗ni makromolekulalar va ular tizimlarini 
modellashtirish va texnik usublar yordamida tadqiqot qilish ishlarini jadallashtirdi. 
Ushbu fan yo‗nalishlariga kompyuter genomikasi va metobolonomika kiradi yoki 
boshqacha proteomika fanini anglatadi. "Genomika" atamasi genom so‗zidan 
olingan bo‗lib, organizmning barcha genlarining umumiyligi, "proteomika" esa 
proteom so‗zidan olingan bo‗lib, eukaryot yoki prokaryot hujayrasidagi tarkibiy 
va katalitik oqsillar to‗plamini bildiradi. Ikkala fan hujayra bilogiyasiga yaqin 
bo‗lgan genetika va oqsil kimyosi fanlarining rivojlanishining zamonaviy 
bosqichining terminologik formulasi deb hisoblash mumkin. Bugungi kunda ushbu 
fanlar sohasidagi yutuqlar va qo‗llaniladigan uslublar texnologiyasi bo‗yicha 
genomika eng muhim ahamiyatga ega, proteomika genomikaga asoslangan bo‗lib, 
u allaqachon tirik mavjudotlarni oqsil darajasida ko‗p jihatdan o‗rganilgan 
hisoblanadi. [6] 1-BOB. GENOMIKA ASOSLARI FANINING PREDMETI, 
MAQSADI VA VAZIFALARI Genom haqida tushuncha. Genomika uslublari. 19-
asr boshlarida genetika fani "gen-xususiyat" darajasida G. Mendel tomonidan 
taniqli fundamental qonunlarning kashf etilishi natijasida rasmiy tan olindi. 
Genning mavjudligi aniqlangan, ammo uning moddiy tabiati noma‗lum bo‗lib 
qoldi. Faqat 1950-yillarda DNKning ikki spirali va DNK bo‗lagi sifatida gen 
kontseptsiyasi paydo bo‗ladi va tezda tasdiqlangandan so‗ng, molekulyar 
genetikaning, individual genlarning o‗lchamlari, gendagi funktsional hududlar va 

---

boshqalar jadal rivojlanishi boshlandi. Bunga parallel ravishda biokimyogarlar 
genetiklar ishtirokida genetik kodni DNKdan oqsilga o‗tkazish bilan oqsil 
sintezining matritsali mexanizmini ochib berdilar. Genom – organizm hujayrasida 
to`plangan irsiy materialning yig`indisidir. Genom organizmni qurish va saqlab 
turish uchun kerak bo`lgan biologik axborotni saqlaydi. Barcha genomlar, shu 
jumladan inson genomi va boshqa qolgan barcha hujayrali hayot formasiga ega 
bo`lgan genomlar DNK dan tuzilgan, lekin ba‗zi bir viruslar genomi RNK dan 
iborat. Shu bilan birga, ―genom‖ terminining boshqacha talqini ham mavjud. 
Bunda genom deganda ma‗lum turning genetik materiallari xromosomalarni 
gaploid to‗plami yig`indisiga tushuniladi. Eukariotlarning genomi hajmi haqida 
gapirilganda, aynan genomning mana shu talqini haqida tushuniladi. Odamda 
(Homo sapiens) somatik hujayralar irsiy materiali yadroda joylashgan 23 juft 
xromosomada (22 juft autosoma va 1 juft jinsiy xromosoma) namoyon bo`ladi. 
Bundan tashqari hujayra ko`plab nusxadagi mitohondrial DNK ga ega. Odamning 
22 juft autosoma, X va Y jinsiy xromosomlari, mitohondrial DNK birgalikda 
bo`lib taxminan 3,2 mlrd juft asosni tashkil qiladi. Wilhelm Ludvig Johannsen 
1857—1927 yillar. [7] ―Gen‖ termini daniyalik botanik Vilgelm Iogans 
tomonidan 1909-yili, ya‗ni Uilyam Betson ―genetika‖ terminini kiritgandan 3 yil 
keyin ishlatilgan. Grekchadan tarjima qilinganda ―gen‖ - bu ―avlod‖, shuning 
uchun ―genetika‖ – bu ajdoddan avlodga belgilarni o`tishini o`rganuvchi fandir. 
Genlarni o`rganish bilan genetika fani shug`ullanadi, uni boshlab bergan Gregor 
Mendel hisoblanadi. U 1865-yilda no`xatni chatishtirishda belgilarni avlodga 
o`tishini o`rganishga bag`ishlangan o`zining ilmiy ishlari natijasini e`lon qilgan 

---