Тақризчилар: доцентлар Н

Ўзлаштириш жараёнида билиш мотивларини ривожлантириш 
 
Ўқиш мотивлари ўқувчиларни ўқишга ундовчи ички 
сабабларни билдиради. Инсон ҳар қандай фаолиятга киришишига 
у ёки бу ундовчи, ҳаракатлантирувчи ички куч, ички интилиш, 
қўзғовчи турткилар сабаб бўлади. 
Мотивлар 
ўқувчиларнинг 
ўқув 
фаолиятига 
бўлган 
муносабатларига 
бевосита 
таъсир 
қилиб, 
эгаллаган 
билимларининг сифатини белгилайди. 
Ўқув амалиётида уч хил ўқув мотивлара мавжуд. 
1. Билишга бўлган ҳавас. Ўқувчи бизни ўраб турган дунёни 
билишга бўлган ҳаваси, қизиқиши туфайли билимларни эгаллашга 
ҳаракат қилади. Ақлий ва жисмоний фаолиятдан маънавий 
қониқиш ҳосил қилади. 
2. Ижтимоий мотивлар. Ўқувчи жамият қурилишида 
фаол қатнашишга яхши тайёрланиш учун яхши ўқийди. 
Кенг ижтимоий мотивлар ўқувчи учун шахсий маъно касб 
этади. Масалан, институтга кириш учун ёки бирон бир соҳа- 
да фаол иштирок этиш учун. 

---

71 
3. Ўқитишдан бошқача (шахсий) мақсадни кўзлаш билан 
боғлиқ мотивлар. 
Бу мотивлар ҳаётда бир-бирлари билан бевосита узвий 
боғлиқ бўлади. 
Ўқитиш 
жараёнини 
ва 
билимларни 
ўзлаштириш 
жараёнларини ташкил этиш характерига, ўқув материали 
мазмунининг тузилишидаги ўзига хослик ва етакчи методлар, 
воситаларнинг танланишига ва уларни 
қўллашга қараб 
ўқитишнинг 
бир 
нечта 
кўринишларни 
ажратиш 
мумкин: 
тушунтириш, иллюстратив, муаммоли, программалаштирилган 
машина ёрдамида ва ҳ. к. 
Ўқувчи фикрлаш фаолиятининг ўқитувчи томонидан 
ташкил этилишини унинг характерига кўра - репродуктив ёки 
тадқиқот-тушунтириш, иллюстратив ёки муаммоли ўқитишга