Tasdiqlayman

Foydalanilgan adabiyot:

O’zbekiston milliy ensiklopediyasi.

1.Onomastika- yunoncha onomastike- nomlash, nom qo’yish san’ati demakdir. Tilshunoslikning har qanday atoqli nomlarni, ularni paydo bo’lishi va o’rganish tarixini o’rganuvchi bo’lim.

2. Toponimka- yunoncha topos- joy, onuma-nom. Biror joyning hududning geografik nomlari. Leksikologiyaning geografik nomlarini o’rganuvchi bo’lim. Toponimiya- toponimika.

Foydalanilgan adabiyot:

O’zbek tilining izohli lug’ati.

2-MUSTAQIL TA’LIM

Turli lug‘atlardan sodda, birikmali va murakkab toponimlarga misollar topiladi, ular tahlil qilinadi.

1. 
   Angren- shahar. Ohangaron daryosi vodiysida ko’mir konlari topilishi (1940) munosabati bilan 1941-yilda daryoning chap sohilida, Jigariston soyi yaqinida ko’mir qazuvchilarning birinchi uy-joylari qurildi. 1946-yilda bu joylarda Angren shahri barpo etildi. Angren tojikcha ohangar “temirchi” so’zining fonetik o’zgarishga uchragan formasidir.
   
2. 
   Angor- qishloq. Surxandaryo viloyati, Termiz tumanida. Angor ikki ma’noda qo’llaniladi: 1) hosili yig’ib-terib olingan ekinzor. Buni angiz deb ham yuritishadi; 2) qadimgi maydon o’lchovi, qat’iy birlikka ega emas. Har joyda har xil. Atrofi devor bilan o’ralgan yaxlit ekin maydoni bir angor deyiladi. So’zning keyingi ma’nosi toponimga aylangan.
   
3. 
   Avshar- Xorazm viloyatining Xazorasp va Bog`ot rayonlaridagi qishloqlar nomi. Mahmud Koshg`ariyning “Devonu lug`atit turk” asarida bu so`z afshar shaklida uchraydi va o`g`uz qabilalaridan birining nomi sifatida tilga olib o`tiladi. Xorazm toponimlarini tadqiq etgan Zarif Do`simovning yozishicha, afsharlar o`g`uz ko`chmanchi qabilalari tarkibi kirib, IX-XI asrlarda Orol bo`yi va Kaspiy bo`ylarida hayot kechirgan.
   
4. 
   Bayot- qishloq. Xorazm viloyati Yangiariq rayonida, Buxoro viloyati, Qorako’l tumanida. Bayot toponimi etnik nom asosida yasalgan. Bayot qadimgi turk – o’g’uz qabilalaridan biri. Ular turkman, ozarbayjon, o’bek xalqlari tarkibiga kirgan. Mahmud Koshg’ariyning yozishicha bayot argu tilida “tangri” demak.
   
5. 
   Baliqchi – qishloq. Andijon viloyati Baliqchi tumanida, Qozog’iston viloyatida. Baliqchi toponimining asosida baliqchi etnonimi yotadi. M. Koshg’ariy baliq so’zining bir necha ma’nolarini keltiradi: 1. Baliq I-shahar; turk va uyg”urlarda. 2. Baliq II- loy; arg’u va o’g’uz tillarida. 3. Baliq III- baliq. Baliqchi etnonimi so’ zning shahar ma’nosi asosida paydo bo’lgan bo’lishi mumkin, ya’ni baliqchi- “shaharlik” degan ma’noda.
   
6. 
   Ballas- Andijon viloyati Xo`jaobod rayonidagi qishloq. Barlos degan urug` nomi bilan atalgan. Toponim tarkibida tovush o`zgarishi ro`y bergan. Ikkinchi bo`g`ini boshidagi “l” tovushi birinchi bo`g`in oxiridagi “r” tovushiga ta`sir etib etib, uni o`ziga aynan o`xshatib olgan, ya`ni rl>ll tarzida o`zgargan; o tovushi esa a tovushiga o`tgan: Barlos>Ballos>Ballas.
   
7. 
   Baroz- qishloq, Jizzax va Samarqand viloyatlarida. So’g’d va fors tilida “balandlik”, O’rta Osiyoda “tepasi yassi baland qirlar” baroz deb ataladi. Katta Baroz, Kichik Baroz nomli toponimlar ham shu so’zdan kelgan.