Урду жисмоний маданият факультети «Умумий жисмоний тарбия» кафедраси ўқитувчилари п ф. н. В рахимов, п ф. н. А шариповлар томонидан

Тактиканинг психофизиологик ва стратегик моҳияти.
Муайян мусобақаларга мо`лжалланган тактик ё`налиш, тактик шакл, усул ва воситалар олдиндан режалаштирилган стратегик дастурга буйсуниш лозим. Барча тактик ҳаракатлар тактик билимлар, фикрлаш, вазиятни то`г`ри баҳолаш, мақсадга мувофиқ қарор қабул қилиш, жисмоний қобилият, техник маҳорат ва ирода имкониятларига асосланиши керак.
Тактик ҳаракат кибернетика нуктаи назардан мураккаб вазиятда енг самарали қарорни топиш ва унга муносиб ҳаракат қилиш билан бог`лиқ бо`лган о`з –о`зини созлаб бошқарувчи фаолиятини англатади.
Тактик ҳаракат МНСнинг афферент – ефферент нерв рецепторлари, толалари иштирокида ташки муҳит таъсиротларини қабул қилиш, хотирада сақлаш, тахлил қилиш, вазиятга муносиб равишда қайта ишлаб мотивизацияни қониқтирувчи қарорга келиш каби фаолиятлар билан бог`лиқ бо`лган психофизиологик жараёндан иборатдир.
Тактик ҳаракатнинг самарали бо`лишида бош мия ярим шарларини вазиятини олдиндан билиш (акс еттириш) қобилияти алоҳида о`рин егаллайди. Мазкур қобилият мусобақа вазиятларига нисбатан то`г`ри қарорга келиш ва мақсадга мувофиқ тактик ҳаракат қилиш самарасини оширишга имкон яратади. Албатта, бундай қобилиятни такомиллашуви спортчини о`йин тажрибасига бог`лиқ бо`лади. Шунинг учун о`қув – машг`улотлар жараёнида ҳали руй бермаган вазиятни олдиндан фахмлаш, унга мос қарорни тайёрлаш ва тахминий ҳаракат режасини хотира акс еттириш қобилиятларини ривожлантиришга оид машқларни танлаш ва улардан унумли фойдаланиш жуда катта аҳамиятга ега. Юқори даражада такомиллашган мазкур қобилият тактик ва стратегик режани амалга оширишда муҳим пойдевор бо`либ ҳисобланади.
Олдиндан фахмлаш ва вазиятга муносиб ҳаракат қилиш қобилиятни ривожлантиришга оид машқларни қо`ллашда учта жараёндан иборат фаолиятни бажариш зарур бо`лади.
Мусобақа вазиятини «хазм» қилиш (қабул қилиш, ҳамлаш).
Махсус тактик вазифани фикран бажариш.
Тактик вазифани ҳаракат билан бажариш.
Юқорида мухокама қилинаётган тактикка ва стратегия пойдевори бо`лмиш психофизиологик жараёни академик Ф. К. Анохин 1974 йил кашф етган функционал система назарияси билан бог`лиқдир. Демак, бундан ко`риниб турибдики, о`йин жараёнида самарали тактикани, ҳамда тайёргарлик даврида стратегик режани амалга ошириш махсус назарий билим ва амалий малакаларининг юқори даражада такомиллашувни такозо етади.