Ўзбекистон республикаси фуқаролик кодексига ш а р ҳ 1-жилд

222-модда. Умумий мулк ҳуқуқидаги улушнинг шартнома 
бўйича олувчига ўтиш пайти
Умумий мулк ҳуқуқидаги улуш шартнома бўйича олувчига, агар 
тарафларнинг келишуви билан бошқача тартиб назарда тутилган 
бўлмаса, шартнома тузилган пайтдан бошлаб ўтади.
Умумий мулк ҳуқуқидаги улушнинг давлат рўйхатидан 
ўтказилиши керак бўлган шартнома бўйича бошқа шахсга ўтиш пайти 
ушбу Кодекс 185-моддасининг иккинчи қисмига мувофиқ белгиланади.
1. қонун чиқарувчининг умумий улушли мулк тушунчасига ЎзР 
ФК нормаларида ифодаланган ёндашувини ҳисобга олганда, умумий 
мулк ҳуқуқидаги улушнинг ўтиши муайян мол-мулкка амалда 
эгаликнинг ўтиши билан биргаликда содир бўлмайди. шу сабабдан 
ўтиш пайти тегишли шартнома тузилишига мутаносиб равишда 
белгиланган.
қонун мазмуни бўйича, шарҳланаётган моддада гап турар жойга 
мулк ҳуқуқининг олди-сотди шартномаси бўйича улушли ўтиши 
тўғрисида эмас, балки умумий мулк ҳуқуқидаги улушнинг давлат 
рўйхатидан ўтказилиши лозим бўлган ҳар қандай ўтиши хусусида 
бормоқда.
2. Башарти улушни тасарруфдан чиқариш тўғрисидаги шартнома 
давлат рўйхатидан ўтказилиши лозим бўлса, қонун ҳужжатларида 
ўзга тартиб белгиланмаган тақдирда улушга бўлган ҳуқуқ олувчига 
шундай рўйхатдан ўтказиш пайтидан ўтади. Аммо бу ерда гап 

---

561
18-боб. Умумий мулк
шартномани ўзини давлат рўйхатидан ўтказиш ҳақида бормоқдами 
ёки давлат рўйхатидан ўтказилиши лозим бўлган мол-мулкка мулк 
ҳуқуқининг ўтиши тўғрисидами – бу масала очиқ қолган.
Умумий мулк ҳуқуқидаги улуш учинчи шахсга сотилганда давлат 
рўйхатидан ўтказишнинг алоҳида тартиби белгиланган. Бу ҳолда 
давлат рўйхатидан ўтказиш тўғрисидаги аризага, улушни сотувчи 
улушли мулкнинг бошқа иштирокчиларини ёзма шаклда ўз улушини 
сотиш нияти, сотиш баҳоси ва бошқа шартларини кўрсатган ҳолда 
хабардор қилганини тасдиқловчи ҳужжатлар илова қилинади. 
Давлат рўйхатидан ўтказиш тўғрисидаги аризага улушли мулкни 
бошқа иштирокчиларининг улушни сотиб олишдан воз кечишини 
тасдиқловчи, ҳуқуқларни давлат рўйхатидан ўтказувчи органда 
расмийлаштирилган ёки нотариал тартибда тасдиқланган ҳужжатлар 
илова қилиниши мумкин. Бу ҳолда умумий мулкдаги улушни 
давлат рўйхатидан ўтказиш, улушни сотувчи томонидан улушли 
мулкни бошқа иштирокчиларини хабардор қилганидан сўнг қанча 
муддат ўтганидан қатъий назар амалга оширилади. Башарти, давлат 
рўйхатидан ўтказиш тўғрисидаги аризага бошқа иштирокчиларининг 
улушни сотиб олишдан воз кечишини тасдиқловчи ҳужжатлар илова 
қилинмаган бўлса, ҳуқуқни рўйхатдан ўтказувчи орган токи улушни 
сотувчи томонидан улушли мулкнинг бошқа иштирокчиларини 
хабардор қилган кундан бошлаб бир ойлик муддат ўтгунига қадар 
(агар давлат рўйхатидан ўтказиш тўғрисидаги ариза берилган кунда 
бу муддат ўтмаган бўлса) давлат рўйхатидан ўтказишни тўхтатиб 
туриши керак.
Умумий мулкдаги улуш ҳуқуқини давлат рўйхатидан ўтказишда 
улушли мулк иштирокчилари ўртасида юзага келган низолар суд 
тартибида ҳал этилиши керак.
Умумий мулк ҳуқуқидаги улуш бир шахсдан бошқа шахсга 
ўтганда умумий мулкнинг бир иштирокчиси бошқаси билан 
алмашади.