Ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги вазрлиги тошкент давлат аграр университети

Плугнинг горизонтал текисликда
роавон ҳаракатланиши.
Плуг горизонтал текисликда равон ҳаракатланганда, у ўзининг шудгорлаш қамров кенглигини ўзгартирмасдан, агрегат ҳаракатланиш йўналишида тупроққа бир текис ва сифатли ишлов беради. Плугнинг равон ҳаракатда бўлиш шартини аниқлаш учун плугга горизонтал текисликда таъсир қиладиган кучлар: корпуслар ишчи сиртига таъсир кўрсатадиган тупроқнинг реакция кучлари , таянч ғилдиракка таъсир қиладиган тупроқнинг реакция кучи Q_x, трак тахталарга таъсир кўрсатадиган шудгор деворининг ишқаланиш кучи ва тракторнинг тортиш кучи Р_ху лар бўлиб, улар плуг схемасида кўрсатилади (17 - расм).
кучи ўртада жойлашган корпус лемехи тумшуғидан 0,4в масофага тенг узоқликда ва δ=15- бурчак остида таъсир қилади (17-расм). Ҳар бир корпусга таъсир қиладиган тупроқнинг реакциякучи қуйидаги формула
ёрдамида аниқланади:
^,
Корпуслар ишчи сиртига таъсир кўрсатадиган тупроқнинг реакция кучи ҳар бир корпусга таъсир қиладиган кучларнинг йиғиндисига тенг, яъни .
Корпуслар тирак тахтасига шудгор деворининг ишқаланиш кучи , ўртада жойлашган корпус трак тахтасининг охирига нормал чизиққа нисбатан ишқаланиш бурчаги га оғдирилган ҳолда қўйилади ва у кучлар кўпбурчагини қуриш ёрдамида аниқланади.
Корпусларга таъсир қиладиган тупроқ қаршилик кучларининг йиғиндиси = n ўрта жойлашган корпусга 18-расмда кўрсатилгандек қўйилади. Ўртада жойлашган корпус тирак тахтасининг охиридан Σ =n кучи = 30^᾿ишқаланиш бурчаги остида ўтказилади.

17-расм. Плуг корпусига ва F кучларининг
таъсир этиш схемаси
Бўйлама-тик текисликда қурилган кучлар кўпбурчагидан Q кучининг горизонтал ўққа туширилган тасвири аниқланиб, унинг вектор катталигини таянч ғилдирак тўғини энининг ўртасидан ҳаракат йўналишига тескари йўналишида ўтказилади. Чизмада кўрсатилган , Σ ва кучларининг тенг таъсир этувчисини топиш учун, юқорида кўрсатилганидек, кучлар кўпбурчаги қурилади. Шу мақсадда қутб танланади ва унга масштабда кучнинг, вектор миқдори, йўналиши, оҳиридан кучининг вектор миқдори ва йўналиши параллел кўчирилади ва кучининг учи қутб билан бирлаштирилиб, + йиғиндисига тенг бўлган топилади. Плуг схемасида ва кучлари йўналишларининг давомлари кесишган 13-нуқтадан кучлар кўпбурчагидаги га параллел 13-14 чизиқ ўтказилиб, кучининг давоми билан кесишган нуқтаси 14 топилади.
14-нуқта плугнинг горизонтал текисликдаги қаршилик кучларининг марказидир. Агар шу нуқтага таъсир қилувчи қаршилик кучларининг йиғиндиси нинг таъсир этитш чизиғи оний айланиш маркази ан ўтса, плуг мувозанат ишлайди ва равон ҳаракатланади.