1 1- mavzu: Oziq- ovqat mahsulotlarining kimyoviy tarkibi va to‘yimliligi. Reja

fikrlayoladigan,olgan bilimlarini tushuntirib bera 
oladigan 
4 
(yaxshi) 
3 
Darslarda 95 % gacha qatnashgan, ma’ruzalarni 
tayanch daftarifa, o’quv qurollari to’liq bo’lgan, 
adabiyotlardan foydalanishni bilgan 
3 
(qoniqarli) 
4 
Ta’lim 
standartlarida
belgilangan 
bilim 
va 
ko’nikmalarni 55% dan kam o’zlashtirgan o’quvchilar 
2 
(qoniqarsiz) 

---

159 
Izoh: O’quv dasturining mantiqan tugallangan bo’limi bo’yicha o’quvchi 
albatta baholanadi va natijasi o’tish balidan 3 ball past bo’lganda qayta 
nazorat belgilanadi. 
 
4- 
ilova 
Tuxum g‘oyat muhim oziq-ovqat mahsuloti hisoblanadi. Umumiy ovqatlanish 
korxonalarida tuxumning har xil turlari ishlatiladi. Bularga tovuq, o‘rdak, g‘oz,
kurka, bedana, qirg‘ovul tuxumlari kiradi. 
Non, makaron va qandolat mahsulotlari ishlab chiqarishda tabiiy tuxum bilan bir 
qatorda turli xil tuxum mahsulotlari (melanj, tuxum kukuni, tuxum oqsili, tuxum 
sarig‘i)dan ham foydalaniladi. Ularning qo‘llanilishi mahsulotlarning oziqaviy 
qiymatini oshirish bilan bir qatorda ta’mi, rangi, konsistensiyasi va boshqa 
xossalarini yaxshilashini ta’minlaydi. 
Tuxum sarig‘ida emulgator hisoblangan letsitin mavjudligi sababli xamir 
mahsulotlarning strukturasi ancha yaxshilanadi. Tuxum oqsili yaxshi ko‘pik hosil 
qilishi tufayli u pastila va zefir kabi kuvlangan qandolat mahsulotlari, pirojnoye va 
tortlar uchun kremlar tayyorlashda keng qo‘llaniladi. Oshpaz- likda tuxum va tuxum 
mahsulotlaridan turli xil taomlar tayyorlashda foydalaniladi. 
Barcha uy parrandalari ichidan tovuq tuxumi eng qimmatli va keng tarqalgani 
hisoblanadi. G‘oz va o‘rdak tuxumi odamlarning paratif va boshqa yuqumli 
kasalliklar bilan kasallanishi manbayi bo‘lganligi sababli yangi holda iste’mol 
qilinmaydi. Ular pishirish vaqtida yuqori harorat ta’sir ettiriladigan mahsulotlar 
(pechenye, bulochkalar) tayyorlashda ishlatiladi. 
Tovuq tuxumida po‘choq, oqsil va sarig‘likning nisbati, tuxumning kimyoviy 
tarkibi parrandaning yoshi va zoti, oziqlantirish sharoitlari, tuxumning qo‘yilgan 
vaqti, saqlanish muddati, sharoitlariga va tuxumning kattaligiga bog‘liq. Tuxum 
tarkibida inson organizmining normal rivojlanishi uchun zarur bo‘ladigan hamma 
moddalar mavjuddir. Ayniqsa, tovuq tuxumi yuqori ozuqaviy qiymatga ega ekanligi, 
letsitin, temir, kalsiy tuzlariga hamda A, D, E darmondorilariga boyligi uchun 
parhez va davolash maqsadlarida ishlatiladi. Lekin jigar, ateroskleroz kasalliklarida 
va qariyalarga tuxumni iste’mol qilish tavsiya etilmaydi. Tovuq tuxumining 
kimyoviy tarkibiga: oqsillar — 12,7%, yog‘lar — 11,5%, uglevodlar — 0,7%, 
mineral moddalar — 1,0%, suv — 74,0%, darmondorilardan A, D, Bj, B
2
, PP va 
boshqalar kiradi. 
Tovuq tuxumining massasi 45—76 g (o‘rtacha 52 g), o‘rdakniki — 75—100 g, 
kurkaniki — 80—100 g, g‘ozniki 160—200 g ni tashkil qiladi. 
Tovuq tuxumining og‘irligiga nisbatan, asosan, uch qismdan iborat: tuxum 
po‘chog‘i (12%), tuxum oqi (56%), tuxum sarig‘idan (32%).