1-2 Maruza. Atom spektroskopiyasi usullari. Atom-emission spektroskopiya

gomologik juft chiziqlar deyiladi. Agar, temperaturaning tebranishi (shuningdek, 
analizning boshqa shart-sharoitlari) 
I
va 
0
I
larga bir xil darajada ta’sir qilsa, 
0
/ I
I
nisbat hisoblanganda bu ta’sirlar o’zaro yo’qotiladi (kompensasiyalanadi), va 
o’lchash natijalarining takrorlanishi ancha yaxshilanadi. 
Gomologik chiziqlar juftini tanlashda ular energiya bo’yicha (to’lqin 
uzunliklarining farqi 
10



nm) va intensivligi bo’yicha bir-biriga yaqin (farqi 10 
martadan ko’p bo’lmasligi kerak) bo’lishi juda muhimdir. Energiyasi bo’yicha yaqin 
bo’lishining sababi, temperatura tebranishining ta’siri, ikkalasining intensivligiga bir 
xil bo’lishini ta’minlashdan kelib chiqadi (ya’ni, 
0
/ I
I
nisbat temperaturaga kam 
bog’liq bo’lsin). Haqiqatan ham Bolsmanning (2.1) tenglamasidan 
0
/ I
I
nisbatning 
]
/
)
exp[(
0
kT
E
E

ga proporsional ekanligi kelib chiqadi. 
0
E
E

farq qancha kichik 
bo’lsa bu kattalik temperaturaga shuncha kam bog’liq bo’ladi. 

---

12
3 ma`ruza. Emission spektroskopiyada ishlatiladigan 
asboblar. 
1. SL - 13 stiloskopning tuzilishi va ishlash prinsipi. 
Fotometrik ponaga (klin) ega bo’lgan stiloskop SL - 13 po’lat, rangli metallar 
qotishmasi va shuningdek, chiqarish spektrlari spektrning ko’rinish qismida 
joylashgan namunalarning tarkibini aniqlash hamda ularning miqdorini baholash 
imkoniyatini beradi. Stiloskop katta aniqlikni talab qilmaydigan, qisqa vaqtda tez 
amalga oshiriladigan tahlillar o’tkazish uchun ishlatiladi. Bitta namunani barcha 
elementlar bo’yicha 2 - 3 daqiqada tahlil qilish mumkin.