12-мавзу: Тарбиянинг мазмуни ва методлари. Миллий-маънавий тарбия (2 с.)

Ишонтириш методи (12.4-расм)

Ишонтириш методининг мазмуни ва моҳияти:
Ўзига хос хусусиятлари:	тарбиянинг етакчи методи; ўқувчининг онги, ҳис-туйғуси ва зеҳн-идрокига оғзаки таъсир кўрсатиш усули; ўқувчининг таҳлилий фикрлашига таяниши; насиҳатгўйликка зидлиги; эътиқод мазмунига мувофиқ ўқувчиларни ижти-моий аҳамиятли ҳатти-ҳаракатларга ундаш усули.
Тадбиқ этилиш шакллари:	суҳбат; ҳикоя; очиқ мунозара; изоҳли ўқиш.
Методни амалга ошириш босқичлари:	қулай психологик шароитларни яратиш ёки тан-лаш; усулларни (тушунтириш, таққослаш, ўхшашлик) танлаш; вазифаларни қўйиш, мазмунни танлаш; маълумотларни тақдим этиш; маълумотлардан амалиётда фойдаланишга мўлжал олиш; эътиқод (ишонтириш) натижаларини қайд этиш.
Самарали фойдаланиш шароитлари:	ўқитувчининг шахсий эътиқоди, илмий тайёргар-лиги, билимдонлиги, ростгўйлиги ва самимийлиги; назария ва далилларнинг бирлиги; ўқитувчи назокати ва муносабатларининг ишонч-лилиги; синф (гуруҳ) хусусиятларини ҳисобга олиш; жамоатчилик фикрига таяниш; тарбиянинг бошқа методлари билан бирга қўлла-нилиши.
12.4-расм. Ишонтириш методининг мазмуни ва моҳияти

Тарбия методларининг II гуруҳи (12.5-расм):

II. Фаолиятни ташкил этиш ва хулқ-атвор тажрибасини шакллан-тириш методлари:

1) машқ методи – шахснинг талаб этилган маълум бир ақлий-аҳлоқий фаолият ҳатти-ҳаракатларини кўп марта такрор бажариши ва автоматлашган ҳолга келтириши;
2) педагогик талаб методи - маслаҳат, илтимос, шама, маъқуллаш каби кўринишларда шахснинг муайян фаолиятга киришиши, уни бажариши ёки тўхтатишини ифодаловчи хулқ-атвор меъёри;
3) тарбияловчи вазият (таъсир) методи – махсус ташкил этилган шароитда қандайдир масалани ҳал этиш бўйича шахс фаолияти ва хулқ-атво-рини ташкил этиш;
4) жамоатчилик фикри методи – барча синф, гуруҳ аъзоларининг ҳаё-тий меъёрлари, қадриятлари ва дунёга қарашларида намоён бўладиган ва улар-нинг ҳатти-ҳаракатини баҳолашда фойдаланиладиган талаблар ифодаси;
5) топшириқ методи – доимий ва вақтинча, якка тартибда, гуруҳли ва жамоавий бажариладиган, ҳуқуқ ва жавобгарлик чегарасига эга бўлган, ўқув-чиларда зарурий фазилатларни ривожлантирадиган, уларни ижобий ҳатти-ҳа-ракатларга одатлантирадиган тарбия методи.
Педагогик талаб методи (12.6-расм)