4-mavzu. Sifat analizining sistemalari. Reja

 
Spektral analiz usulining kimyoviy analiz usullaridan afzalligi shundaki birinchidan, 
emixion analizning sezgirlik darajasi yuqori bo’lib tekshirilayotgan modda tarkibida 
aniqlanayotgan element juda kam miqdorda bo’lganda ham aniq natijalar olish mumkin; 
ikkinchidan spektral analizda murakkab tarkibli moddalar kimyoviy analizdagi singari aloxida 
komponentlarga ajratilmaydi, balki bir qancha elementlar o’zaro ishtirok etayotgan holatda ham 
ayrim elementlar yuqori darajada aniqlik bilan topilishi mumkin; uchinchidan emission spektral 
analiz yordamida juda qisqa vaqt ichida tekshirilayotgan modda tarkibi haqida ma’lumot olish 
mumkin; to’rtinchidan analizni bajarish uchun juda kam miqdorda modda sarflanadi. 

---

Emission spektral analiz usulini 1859 yilda nemis olimlaridan Bunzen va Kirxgoflar yaratgan. Ular 
bu usulni qo’llab, seziy va rubidiy elementlarini kashf etishdi. Shundan so’ng bu usul bilan 
ko’pgina kimyoviy elementlar kashf etildi. 
 
Potensiometrik usul eritmaga tushirilgan elektrodda vujudga keladigan potensialni 
o’lchashga asoslangan. Potensialning kattaligi eritmadagi ionlar konsentrasiyasiga to’g’ri 
proporsional bo’ladi. Masalan, mis elektrodning potensiali kattaligi u tushirilgan mis (II)- sulьfat 
eritmasidagi mis (II) ionlarining konsentrasiyasiga bog’liq ravishda o’zgaradi. Ana shu bog’lanish 
boshqa metallar va ularning eritmalari orasida ham mavjud va u yordamida eritmadagi ionlar 
konsentrasiyasini aniqlash mumkin. Bunda metall elektrod tarkibidagi tuz konsentrasiyasi 
noma’lum eritmaga tushiriladi va elektrodda paydo bo’lgan potensial o’lchanadi. 
Ionlar konsentrasiyasini aniqlashda indikator elektrodining potensialidan foydalannladi. Indikator 
elektrodining potensiali qiymatini aniqlashda solishtirma elektrodlardan foydalaniladi.