Dilnavoz Yusupova

 
She’rlaridan namunalar 
 

Shoirning 18 tagina she‘ri ma‘lum bo‗lib, ular 5 ta muxammas, 12 ta g‗azal va 1 
ta farddan iborat. Umumiy hajmi 400 misra atrofida.

Turkona xirom ayladi ul sho‘xi diloro, 
Dil mulkini bir go‘shayi chashm ayladi yag‘mo… 

---

274 
Har qanda g‘ami do‘sti dilporani istar, 
To subh yaqo yirtmadi, mehr o‘lmadi paydo (tamsil san’ati) 
 

Oh, bu umri kiromi sarfi g‘aflat ayladim,
G‘ussayi behuda asbobi nadomat ayladim. 
 

Tor ko‘ngullik beklar, man-man demang, kenglik qiling,
To‘qson ikki bovli o‘zbak yurtidur, tenglik qiling.
 

Qatrayam nochiz, ammo zoti qulzum Turdiman,
Kelturan amvojg‘a bahri talotum Turdiman (tazod san’ati) 
 

Muxammas 
Charxi dun qildi manga jabr-u jafolar behisob,
Gardishi davron berur har lahza yuz ming pechutob,
Har sori yeldim-yugurdim suv sonib mavji sarob,
Tashnalab, gardi kudurat zeri poyinda xarob, 
Bahri davlatdin yiroq, gardan shikasta mo‘ndiman.
12.6. Gulxaniy 
(XVIII asr oxiri – XIX asrning 20-yillari) 
 
Muhammadsharif Gulxaniy XVIII asr oxiri – XIX asrning 20-yillarida Qo‗qonda 
yashab ijod qilgan. She‘rlarida Jur‘at taxallusini ham qo‗llagan. Bu haqda Fazliy 
Namangoniy «Majmuayi shoiron» tazkirasida shunday yozadi: 
Bu Jur’atki, avval edi Gulxaniy,
Erur barcha hazyon demaklik fani.

---

275 
Uning o‗zbek va tojik tillaridagi 12 g‗azali, Qo‗qon xoni Amir Umarxonga 
bag‗ishlangan 1 qasidasi va «Zarbulmasal» asari yetib kelgan.
Gulxaniyning hayoti Qo‗qon va Namanganda kechgan. U tirikchilik vajidan 
hammomda o‗t yoquvchi ham bo‗lgan, Qo‗qon xoni Amir Olimxon navkarlari safida 
xizmat ham qilgan (1801 – 1810). Mustaqil mutolaa yo‗li bilan mumtoz adabiyotni o‗qib-
o‗rgangan. Olimxon vafotidan keyin taxtga o‗tirgan Amir Umarxon (shoir Amiriy) 
Gulxaniyni saroy shoirlari davrasiga jalb etgan. U ko‗proq oddiy insonlarga manzur 
bo‗ladigan she‘rlar, hajviy asarlar bitgan.
G‘azallari 

Yetmadi Majnunga men ko‘rgan balolardan biri,
Hajr vodiysi aro chekkan jafolardan biri. 

Gulxaniy o‗zbek va tojik tillarida yaratgan «Barmog‘im», «Ey to‘ti», «Lola