Library ziyonet uz/ A lvido, ey

Alvido, ey Gulsari (qissa) 
Chingiz Aytmatov 
 
117 
library.ziyonet.uz/ 
 
XX 
Kech payti edi, Tanaboy hali yoʻlda toqqa ketayotganida, ovul koʻchalaridan bir otliq 
chopib oʻtdi, bezovtalangan itlar huriy boshladi. 
 
– Hoy, bu hovlida kim bor? Bu yoqqa chiq! – chaqirdi u hovli egasini. – Idoraga, partiya 
majlisiga. 
 
– Nima gap oʻzi? Nega muncha shoshilinch? 
 
– Bilmadim, – javob berdi xabarchi. – Choro chaqiryapti. Tezroq kelishsin dedi. 
 
Choroning oʻzi esa shu mahal idorada oʻtirgan edi. Yelkalarini stol chetiga qoʻyib 
hansirab nafas olar, panjasi bilan koʻylagi ostidan koʻkragini qattiq gʻijimlardi. Ogʻriq 
azobidan ingrar, lablarini tishlardi. Koʻkarib ketgan yuzlaridan sovuq ter chiqdi. 
Qovoqlari koʻkargan, koʻzlari ichiga tushib ketgandi. Ba’zan u hushidan ketib, nazarida 
yana qorongʻi dashtlikda yoʻrgʻa ustida kelayotganday edi, Tanaboyni chaqirishni istardi-
yu, u nishtarday botadigan soʻzlarni aytib, orqasiga ham qaramay ketardi. Tanaboyning 
soʻzlari uning yurak-bagʻrini yondirib, oʻrtar edi... 
 
Pichan ustida yotib bir oz dam olgandan soʻng partorgni qoʻltigʻidan ushlab otxonadan 
bu yoqqa olib keldilar. Otboqarlar uni hovlisiga olib ketmoqchi boʻldilar, lekin u bunga 
koʻnmadi. Kommunistlarni chaqirib kelishga odam yuborib, endi ularni ana keladi, mana 
keladi deb kutardi. 
 
Qorovul ayol chiroqni yoqib, Choroni holi qoldirdi-da, dahlizdagi pechkaga oʻt qoʻyish 
bilan ovora boʻldi, u ba’zan qiya ochilgan eshikdan qarab uh tortib, boshini chayqab 
qoʻyardi. 
 
Choro odamlarni kutardi, vaqt esa imillab oʻtayotgan edi. Unga ato qilingan va koʻpgina 
qismini yashab boʻlgandan keyingina qadriga yeta boshlagan bu hayot endi har daqiqa 
sayin achchiq va alamli tomchilar singari tomib tamom boʻlayotganday edi. U kunlari va 
yillari qanday oʻtganini payqamay qoldi. Hash-pash deguncha ular mehnat bilan oʻtib 
ketdi. Uning kutgan narsasining hammasi roʻyobga chiqmadi; hamma narsa u istagancha 
boʻlmadi. Harakat qildi, kurashdi, biroq mushkuldan qutulish uchun, yurish bunchalik 
xatarli boʻlmasin uchun allaqayerlarda chekindi, chetlab oʻtdi. Ammo ularni chetlab 
oʻtolmadi. Toʻqnash kelib qolishdan qoʻrqib yurgan kuch uni boshi berk koʻchaga siqib 
qoʻygan edi, endi chekinish mumkin emasdi, yoʻl tamom boʻlgandi. Eh, agar u oʻz 
xatosini ertaroq tushungandami, hayot koʻziga tik qarashga oʻzini vaqtliroq majbur 
etgandami... 
 
Hayot achchiq va alamli tomchilar singari tomib tugab borayotgandi. Odamlar tezroq 
kelaqolsa boʻlmaydimi! Muncha uzoq kuttirishyapti! 
 

---