Microsoft Word Кобилов. Иктисод назарияси. Дарслик лот doc

2. Budjetning daromad qismini to‘ldirishga qarshi huquqbuzarliklar.
Ushbu huquqbuzarlikning asosiy subyekti sifatida uchinchi shaxslar 

---

 461
yuzaga chiqadi. Amaliyotda soliq munosabatlarining bu ishtirokchilari 
qonun talablariga to‘la rioya qilmaydilar. Ular tomonidan sodir etilgan 
huquqbuzarliklarga soliq va jarimalar bo‘yicha to‘lanmagan qoldiq 
summalarini olish talablarining buzilishi, ya’ni bank yoki kredit tashkiloti 
tomonidan soliq organlari yoxud sud qarori orqali to‘lanadigan 
summalarning umuman o‘tkazilmaganligi yoki o‘z vaqtida o‘tkazilma-
ganligi kiradi. 
Budjetning daromad qismini to‘ldirmaslikka qaratilgan huquqbuzar-
liklar ichida eng ko‘p tarqalgani soliq to‘lashga mo‘ljallangan 
mablag‘larni noqonuniy ishlatishdir. Bu huquqbuzarlik bank yoki kredit 
tashkilotlarning soliq to‘lovchilardan tushgan soliq miqdorlarini 
o‘tkazmaslik yoki muddati buzilib o‘tkazishlarda ifodalanadi. 
3. Soliq tizimiga qarshi huquqbuzarliklarga quyidagilar kiradi:
– asossiz ravishda qonunlarda ko‘zda tutilmagan hollarda soliq 
to‘lashdan ozod qilish (imtiyozlar tizimini yaratish yoki qonunlarda 
belgilanmagan yoki boshqa hollarda mansabdor shaxslarga berilgan 
vakolatlardan noto‘g‘ri foydalanish); 
– noqonuniy soliqni kiritish yoki belgilash; 
– noqonuniy soliqlarni undirish (to‘g‘ridan-to‘g‘ri yoki bilvosita 
majburlov yo‘li bilan soliq undirish, ya’ni qonunlar bilan belgilanmagan 
yoki kiritilmagan soliqlarni to‘lashga undash hamda g‘ayriqonuniy katta 
hajmdagi soliqlarni to‘lashga majbur qilish. Shu bilan birga, qonunlarda 
belgilangan muddatlardan oldin soliq to‘lashga majbur qilish ham ushbu 
guruhga mansubdir). 
4. Soliq to‘lash majburiyatlariga qarshi huquqbuzarliklarda quyidagi 
turlarni, xususan, soliqni to‘lamaslik yoki o‘z vaqtida to‘lamaslik hamda 
soliqlar bo‘yicha imtiyozlardan g‘ayriqonuniy foydalanishni ta’kidlash 
mumkin. Imtiyozlarni noto‘g‘ri belgilash, soliq organlariga imtiyozli 
soliqlar to‘lash uchun tegishli hujjatlarni, asoslanmagan ma’lumotlarni 
soliq organlariga topshirishlar g‘ayriqonuniy imtiyozlar hisoblanadi. 
5. Soliq to‘lovchining majburiyatlarini bajarish kafolatlari tizimiga 
qarshi huquqbuzarliklar quyidagilardan iborat: 
– soliq to‘lovchining g‘ayriqonuniy hisob-kitobni ochishi; 
– soliq to‘lovchiga g‘ayriqonuniy ravishda hisob-kitobni ochish; 
– kassa intizomining buzilishi (qonunda belgilangan tartibdan chetga 
chiqib naqd pullarni qabul qilish, saqlash va ulardan foydalanish 
qoidalarining buzilishi); 

---

 462
– g‘ayriqonuniy hisob-kitoblar (naqd pullar bo‘yicha operatsiyalar-
ning qonunlarda belgilangan miqdorlarini buzib amalga oshirish); 
– soliq to‘lovchi haqidagi axborotlarni soliq organlariga berishdan 
bo‘yin tovlash. 
6. Buxgalteriya hisobi, buxgalterlik hamda soliq hisobotlarini tuzish, 
buxgalteriya hisobini olib borish borasida sodir etilgan huquqbuzar-
liklarga: 
– buxgalteriya hisobini yuritish tartibiga rioya qilmaslik bilan bog‘liq 
jinoyat (xo‘jalik operatsiyalarini hujjatlashtirish hamda ularning buxgal-
terlik registrlarida ifodalanish qoidalarini buzish); 
– buxgalteriya hisobi ma’lumotlarining aniqligi va haqqoniyligini 
ta’minlamaslik; 
– buxgalteriya hisobi va soliq hisobotini tuzish tartibini buzish (soliq 
organlariga buxgalteriya va soliq hisobini belgilangan ko‘rinishda va 
normativ hujjatlarda ko‘rsatilgan ma’lumotlarni taqdim etmaslik); 
– buxgalteriya va soliq hisobotlarini taqdim etishdan bo‘yin tovlash 
(belgilangan muddatlarda yoki soliq organlari talabi bo‘yicha buxgalteriya 
va soliq hisobotini taqdim etishdan qasddan bir necha marotaba bo‘yin 
tovlash) kiradi.