O’zbekiston musulmonlari idorasi

Bitiruv malakaviy ishining tarkibi. “Islom fiqhida o‘zaro sherikchilik bitimlari(muzoraba)ning yoritilishi” nomli bitiruv malakaviy ishim kirish,asosiy qism,ikki bob, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxatidan tashkil topgan bo‘lib, jami 38 sahifadan iborat

I BOB. Islomda shirkat (sherikchilik) masalasi
1.1. Shirkat va uning turlari: mulk shirkati
Bitiruv malakaviy ishimizning birinchi bobi bo‘lmish islomda sherikchilik masalasi mavzusini Mavorounnahr o‘lkasida juda ham mashhur bo‘lgan Ubaydulloh ibn Mas’ud hazratlarining “muxtasarul viqoya” asari asosida, unda kelgan matnlarni sharhlab yoritishga harakat qildik.


هِيَ ضَرْبَانِ: شَرَكَةُ مِلْك: وَهِيَ أَنْ يَمْلِكَ اثْنَانِ عَيْنًا وَكُلٌّ كَأَحْنَي في مَالِ صَاحِبِهِ. وَشَرَكَةُ عَقْدِ، وَرَكْتُهَا: الإيجَابُ وَالْقَبُولُ. وَشَرْطُهَا: أَنْ لَا يُعَيَّنَ لِأَحَدِهِمَا دَرَاهِمُ مِنَ الرِّيح. وَهِيَ أَرْبَعَةُ أَوْجُه :
Shirkat ikki xil bo‘ladi:
Mulk shirkati. Bunda ikki (va undan ortik) kishi bir narsaga molik bo‘ladilar. Ulardan har biri o‘z sherigining moliga nisbatan ajnabiydir.
Shartnoma shirkati. Buning rukni iyjob va qabuldir. Uning sharti ikkisidan biriga foydadan muayyan dirham belgilanmasligidir. Shartnoma shirkati turt turli bo‘ladi.
“Sharikat» yoki «shirkat» lug‘atda «aralashib ketish” degan ma’noni anglatadi.
Shariatda esa shirkat rosulmol va foyda xususida sherik bo‘lganlar orasidagi aqddan iboratdir.
Shirkat muomalasi Qur’oni karimda ham zikr qilingan. Alloh taolo:
فَهُمْ شُرَكَاءُ فِي الثُّلث
“Bas, ular uchdan biriga sherikdirlar⁵”,
degan. Ya’ni merosga kolgan molning uchdan biriga sherik bo‘lib egalik qiladilar, deganidir.
Shuningdek, Alloh taolo: