Dilnavoz Yusupova


Download 2.95 Mb.
Pdf ko'rish
bet161/276
Sana10.11.2023
Hajmi2.95 Mb.
#1764200
1   ...   157   158   159   160   161   162   163   164   ...   276
Bog'liq
yusupova.universal qo\'llanma .adabiyot

12.8. Nodira
(1792 – 1842) 
Mohlaroyim (taxallusi Nodira, Komila, forsiy she‘rlarida Maknuna) 1792-yili 
Andijonda tavallud topgan. Andijon hokimi Rahmonqul otaliqning qizi. Nodiraning ota-
onasi buyuk sohibqiron Amir Temur xonadoniga mansub edi.
Nodiraning onasi – Oyshabegim ma‘rifatli ayol bo‗lgan.
Rahmonqul otaliq Qo‗qon xoni Olimxonning tog‗asi edi. 1807-yili Olimxon ukasi 
Umarxonni tog‗asining qizi Mohlaroyimga uylantirdi. Umarxon Marg‗ilon begi 
lavozimiga tayinlanganidan keyin oilasini shu shaharga olib ketdi. 1810-yili esa 
Umarbekning akasi, Qo‗qonda xon bo‗lib turgan Olimxon o‗ldiriladi va Umarbek 
akasining o‗rniga xon qilib ko‗tariladi. Muhammad Alixon va Sulton Mahmud ismli 
farzandlar ko‗radilar.
Shoira yashagan zamonda Qo‗qon adabiy muhiti gullab-yashnagandi. Umarxon 
uning umr yo‗ldoshi, mamlakat rahbarigina emas, ustoz shoir ham edi. U Amiriy taxallusi 
bilan she‘rlar ijod qilar, shoir sifatida mashhur edi. Umarxon 1822-yili vafot etadi.
1842-yili Buxoro amiri Nasrulloxon lashkar tortib kelib Qo‗qonni bosib oldi. Uning 
buyrug‗i bilan Nodira, o‗g‗illari Muhammadalixon, Sulton Mahmudxon va nevaralari ham 
vahshiyona qatl etildi.
Lirik merosi 

Nodiradan xalqimizga ikki devon qoldi. Nisbatan to‗la deb hisoblanadigan 
turkiy devonida 189 g‗azal mavjud. Ulardan ayrimlari tojikcha. Forsiy she‘rlari 
«Devoni Maknuna»da jamlangan.


281 

Marhabo, ey payki sulton, marhabo,
Hudhudi mulki Sulaymon, marhabo.
 

Ey xusho, shisha aro obi hayoti hukamo 
Kim, ani har kishi no‘sh etsa bo‘lur Xizrnamo.
 

Hajrdin maxmurmen, soqiy, labo-lab jom tut, 
Men kabi har kimki bo‘lsa rindi durdoshom tut.
 

Vasl uyin obod qildim, buzdi hijron oqibat,
Seli g‘amdin bu imorat bo‘ldi vayron oqibat.
 

Nigori gulbadanimni tushimda ko‘rsam edim,
Labi shakkarshikanimni tushimda ko‘rsam edim. 
 

Doda keldim, ey salotin sarvari, dodim eshit, 
Sen shah-u, men benavo, lutf ayla, faryodim eshit.
 

Qilmag‘il, zinhor izhor ehtiyoj
Kim, aziz elni qilur xor ehtiyoj.
 

Yorning vasli emas ozorsiz,
Gulshan ichra gul topilmas xorsiz.
 

Jonimg‘a jafolar bila jonona qilur bahs, 
Har lahza ko‘zimni yoshi to‘fona qilur bahs.
 

Tahammul haddidin oshti, emdi afg‘on etmasam bo‘lmas, 
Ulusni xotiri jamin parishon etmasam bo‘lmas.


282 
 

Yor manga g‘ayri jafo aylamas, 
Va’da qilib anga vafo aylamas.
 

Fuqaro holig‘a gar boqmasa har shoh, anga
Hashmat-u saltanat-u rif’at-u shon, barcha abas.
 

Siyodat xonadoni, shohi Bobur nasli pokimen,
Xudoyo, rahmat ayla barcha ajdodi izomimni. 


Download 2.95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   157   158   159   160   161   162   163   164   ...   276




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling